Op 3 juli 1943 fietst de opperluitenant van de staatspolitie Pieter Kaaij naar het politiebureau aan de Haaksbergerstraat in Enschede. Kaaij is een NSB-er en fervente jodenjager en was Amsterdam ontvlucht nadat het verzet hem in het vizier had gekregen. Dankzij Kaaij waren een aantal daders van de aanslag op het bevolkingsregister opgespoord en korte tijd later geëxecuteerd. Kaaij had hiervan lucht gekregen en om overplaatsing gevraagd.
Op de Kuipersdijk trof een schot hem dodelijk. Onderzoek leverde niet veel op en daarom dat de aandacht zich richtte op het Enschedese politiekorps. Velen van hen waren actief in het verzet en waarschuwden stadsgenoten bij een ophanden zijnde arrestatie. Ook weigerden zij joodse landgenoten op te pakken. Omdat SS-Gruppenführer Hanns Albin Rauter al langer de Enschedese politie verdacht van verzetsactiviteiten, liet hij hen op 7 juli 1943 bijeenroepen op het politiebureau. Hier arresteerden de Duitsers vervolgens de 24 nietsvermoedende dienders, met als argument dat er een sterk vermoeden was van betrokkenheid bij verzetsactiviteiten.
Op grond van hun achtergrond als militairen van het Korps Politietroepen in de meidagen van 1940 en daarvoor, kwamen ze er goed vanaf. Hun straf was wegvoering in krijgsgevangenschap. Een brief van de weduwe van Kaaij, waarin ze vroeg om geen represaillemaatregelen te nemen, bleef zonder effect. Rauter schreef: ‘Die Enscheder Polizei hat schon einmal größere Schwierigkeiten gemacht und Ich habe schon damals diesen Beschluß zur Durchführung bringen wollen.’ Hij eindigde zijn brief met: ‘Ich kann Ihren Wunsch als Mensch persönlich verstehen, als Soldat und Politiker bin Ich aber nicht in der Lage ihn zu erfüllen.’
Op 12 juli 1943 werden de 24 agenten ingeschreven in de kampadministratie van Stalag IV B Mühlberg. De beide officieren van de groep, Hermans en De Jong, gingen daarna naar een officierskamp. De sergeanten in de groep bleven in Mühlberg. De manschappen verdwenen naar Arbeitskommandos, waar op 25 september 1944 agent Bram Keijzer overleed aan difterie. Drie maanden na aankomst van Bram in Mühlberg beviel Neeltje Keijzer van zoontje Jan, die zijn vader nooit zou zien.
naam | tussenv. | voornamen | kgfnummer | geboortedatum | geboorteplaats | rang | eenheid | plaatsgevangenschap | datumgevangenschap | kamp1 | kamp2 | kamp3 | kamp4 | kamp5 | kamp6 | terug in NL | centrum |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Berkouwer | Marinus | 96415 | 18-9-1915 | Schoonhoven | Soldaat-leerling vlieger | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | 18-5-1945 | Gemeente | ||||||
Bolt | van den | Cornelis Albertus | 96418 | 13-12-1904 | Deventer | Wachtmeester | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag IV C Wistritz | Stalag IV B Mühlberg | 3-6-1945 | Weert | |||
Bongers | Dirk Hendrik Jan | 96423 | 25-7-1918 | Enschede | Soldaat | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag IV G Oschatz | Stalag IV B Mühlberg | 29-5-1945 | Weert | ||||
Cramer | Nicolaas Wilhelmus | 96425 | 5-8-1911 | Haarlem | Korporaal | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag IV D Torgau | Ontslagen uit krijgsgev. | 30-8-1944 | Amersfoort | ||||
Dijk | van | Pieter | 96426 | 25-12-1913 | Franeker | Korporaal | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag IV D Torgau | 25-5-1945 | Weert | ||||
Doornewaard | Goossen | 96431 | 10-12-1916 | Oldebroek | Sergeant | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | 6-6-1945 | Gemeente | ||||||
Driezes | Jan | 96419 | 21-8-1914 | Enschede | Fourier | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | 29-5-1945 | Weert | ||||||
Fikken | Henricus Antonius | 96411 | 30-5-1913 | Almelo | Korporaal | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag IV D Torgau | 25-5-1945 | Weert | |||||
Fros | Bernardus Theodorus Josephus | 96429 | 14-11-1919 | Utrecht | Sergeant | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 5-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag IV C Wistritz | 18-5-1945 | Gemeente | |||||
Geelen | van | Wilhelmus Albertus | 96414 | 1-4-1916 | Huissen | Korporaal | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag IV D Torgau | 25-5-1945 | Weert | ||||
Haastrecht | van | Phillippus A. | 96417 | 31-3-1917 | Deventer | Korporaal | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag IV D Torgau | 25-5-1945 | Weert | ||||
Haen | Fransiscus | 96421 | 5-2-1912 | Zwolle | Korporaal | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag IV D Torgau | 25-5-1945 | Weert | |||||
Hake | ten | Berend Willem | 96416 | 15-2-1911 | Voorst Twello | Korporaal | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag IV D Torgau | 3-6-1945 | Weert | ||||
Hermans | Hubert Adrianus Godefridus | 96409 | 24-3-1914 | Ginneken | 1e Luitenant | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag 371 Stanislau | Oflag XXI C/H Schildberg | Stalag VIII C Sagan | Stalag IV B Mühlberg | Oflag 67 Neubrandenburg | 5-6-1945 | Zeist | |
Jong | de | Wytze Douwe | 96410 | 7-12-1915 | Hardegarijp | Vaandrig | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag 371 Stanislau | Oflag XXI C/H Schildberg | Stalag VIII C Sagan | Stalag IV B Mühlberg | Oflag 67 Neubrandenburg | 8-6-1945 | Zeist |
Keijzer | Abraham | 96427 | 20-5-1913 | Dinteloord | korporaal | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag IV D Torgau | 1944-09-25 | Overleden | |||||
Kragt | Helmich | 96428 | 28-1-1914 | IJsselmuiden | Sergeant | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 8-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag IV C Wistritz | 3-6-1945 | Weert | |||||
Lange | de | Herman | 96432 | 16-3-1916 | Almelo | Sergeant | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | 3-6-1945 | Weert | |||||
Langenhof | Willebrordus Johannes | 96413 | 12-9-1917 | Enschede | Sergeant | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | 12-5-1945 | Gemeente | ||||||
Leeuw | Hendrikus | 96430 | 24-11-1918 | Lonneker | Sergeant | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | 7-6-1945 | Gemeente | ||||||
Morren | Daniël | 96424 | 9-6-1916 | Zutphen | Sergeant | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | 3-6-1945 | Weert | ||||||
Mos | Jan Dirk | 96422 | 3-7-1917 | Meppel | Sergeant | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | 3-6-1945 | Weert | ||||||
Prenger | Kornelis Egbert | 96420 | 18-6-1918 | Enschede | Sergeant | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag IV G Oschatz | 8-6-1945 | Zeist | |||||
Visser | Beene | 96412 | 1-9-1916 | Westdongeradeel / Holwerd | Sergeant | Korps Politie Troepen / 3 R.V.A. | Enschede | 6-7-1943 | Stalag IV B Mühlberg | Stalag 369 Kobierzyn | Stalag IV B Mühlberg | 3-6-1945 | Weert |